ΓΙΑΝΝΕΝΑ, 100 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Η ΚΡΙΣΗ ΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥΣ

Στην αυγή του 2013 συμπληρώνεται ένας αιώνας από την απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων από τον τουρκικό ζυγό.

Η επέτειος αυτή θα εορτασθεί πανηγυρικά εν μέσω μιας πρωτόγνωρης βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, που μαστίζει εδώ και πέντε χρόνια την πατρίδα μας.

Σήμερα μετά 100 χρόνια ελευθερίας η Ήπειρος και ο νομός Ιωαννίνων ξέφυγαν από την περιθωριοποίηση και είναι σε θέση να διαδραματίσουν έναν σοβαρό ρόλο στην ευρύτερη προσπάθεια για την ανάκαμψη της χώρας μας.

Τα Ιωάννινα αποτελούν το σημαντικότερο αστικό κέντρο της περιφέρειας Ηπείρου με εμβέλεια διαπεριφερειακή και διακρατική.

Ο νομός Ιωαννίνων έχει πληθυσμό 167.400 κατοίκους. Από αυτούς 111.740 κατοικούν στο Δήμο Ιωαννιτών. (βλ. Η οικονομία σε αριθμούς έκδοση 2012 allmedia).

Στον πίνακα που παρατίθεται παρακάτω παρουσιάζονται στοιχεία από τους δείκτες ευημερίας του Νομού Ιωαννίνων  με έτη αναφοράς προ ή στην αρχή της παρούσας κρίσης καθώς και η κατάταξη του νομού στο σύνολο της χώρας.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ                      Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ  ΜΟ ΧΩΡΑΣ  ΚΑΤΑΤΑΞΗ

ΑΕΠ κατά κεφαλή                           2007             16,1 χιλ €                  20,2                 16

Κατά κεφαλή καταθέσεις αποταμ.   2009              14,3 χιλ €                  18,8                 20

Δηλωθέν εισόδημα/φορολογ.           2008               16   χιλ €                   16,7                 8

Φόρος εισοδήματος/φορολογ.          2008              1,32 χιλ €                   1,6                   7

Φυσική αύξηση πληθ/1000 κατ          2008                -0,6                          0,9                  24

Μαθητές β/θμιας εκπ/1000 κατ         2009                 54                            62                  46

Ποσοστό ανεργίας                           2009                 11,4                         9,5                  11

Επιβατικά ΙΧ αυτοκ/100 κατ.            2009                 34,40                      45,58

Σημειώνεται ότι το ΑΕΠ ανά κάτοικο του νομού Ιωαννίνων το 2007 αντιστοιχούσε στο 79,40% του μέσου όρου της χώρας και στο 73,70 % στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών.

Κατά τη γνώμης μας ο δείκτης αυτός παρουσιάζει εύγλωττα την θέση του νομού Ιωαννίνων στην ελληνική οικονομία, την πρόοδο που έχει διανύσει καθώς και την υστέρηση του νομού σε σχέση με την ανάπτυξη της χώρας.

Ακολούθως παραθέτουμε στοιχεία που δείχνουν την συμμετοχή του νομού Ιωαννίνων στα συνολικά οικονομικά μεγέθη της της χώρας μας και την κατάταξή του στο σύνολο των νομών της χώρας.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΤΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Α.Ε.Π.                                           2007                      1,3%                                  12

Αριθμός φορολογουμένων            2008                      1,4%                                  13

Δηλωθέν εισόδημα στις ΔΟΥ          2008                      1,3%                                  12

Φόρος εισοδήματος φυσ προσ       2008                      1,2%                                  11

Αποταμιευτικές καταθέσεις            2009                      1,3%                                    9

Σημειώνεται ότι το 2008 το δηλωθέν στην εφορία ανά φορολογούμενο ανερχόταν σε 16.022,00 ευρώ και αντιστοιχούσε στο 96,10% του μέσου όρου της χώρας. Επίδοση που κατέταξε το νομό Ιωαννίνων στην όγδοη θέση ανάμεσα στους 52 νομούς της χώρας.

Το ίδιο έτος, ο φόρος εισοδήματος των φυσικών προσώπων ανά φορολογούμενο ανερχόταν σε 1.324,00 ευρώ και αντιστοιχούσε στο 84,70% του μέσου όρου της χώρας και αποτέλεσε την 7η καλύτερη επίδοση  μεταξύ των νομών της χώρας.

Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν ότι ο νομός Ιωαννίνων  έχει λανθάνουσες δυνατότητες για ταχύτερη της παρατηρούμενης ανάπτυξης της οικονομίας του, χωρίς να παραβλέψουμε ότι τα στοιχεία υποδεικνύουν και παραοικονομία σε μεγάλη έκταση.

Καλύτερη κατανόηση της διάρθρωσης της οικονομίας του νομού Ιωαννίνων δίδεται από τον παρακάτω πίνακα:

ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ ΕΤΟΥΣ 2007  Ν.ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ   ΕΛΛΑΔΑ

ΓΕΩΡΓΙΑ % ΑΕΠ                                                                   4,80                    3,60

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ-ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ % ΑΕΠ                           18,80                 19,90

- Μεταλλεία-ορυχεία   % ΑΕΠ                                                    0,10                    0,80

- Μεταποίηση % ΑΕΠ                                                                 9,10                 10,40

- Ενέργεια % ΑΕΠ                                                                      2,90                   2,70

- Κατασκευές  % ΑΕΠ                                                                 6,70                  6,00

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ % ΑΕΠ                                                             76,40                76,50

(Τα στοιχεία αντλήθηκαν από την ψηφιακή έκδοση ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2010 βλ και στο διαδίκτυο www.economics.gr, www.epilogimag.gr)

Παρατηρείται ότι η σύνθεση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος του νομού Ιωαννίνων αντιστοιχεί στην σύνθεση του ΑΕΠ της χώρας. Ο τριτογενής τομέας έχει αναπτυχθεί υπέρμετρα σε βάρος του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα.

Το πρότυπο αυτό της ανάπτυξης το οποίο στηρίχθηκε στην υπερκατανάλωση κυρίως εισαγομένων αγαθών και μάλιστα με υπερδανεισμό δημόσιο και ιδιωτικό έχει καταρρεύσει.

Η επιστροφή της χώρας μας στην ανάκαμψη θα συντελεσθεί με την εφαρμογή ενός νέου σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας σε όλους τους τομείς και κυρίως σε αυτούς που διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα, έτσι ώστε να μειώσουμε τις εισαγωγές και να αυξήσουμε τις εξαγωγές αγαθών και παράλληλα να ενισχύσουμε τις παροχές υπηρεσιών όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία.

 Το νέο αναπτυξιακό πρότυπο του νομού Ιωαννίνων αλλά και της Περιφέρειας Ηπείρου ασφαλώς και πρέπει να βασισθεί πρωτίστως στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων φυτικής και ζωικής προέλευσης πιστοποιημένων και τυποποιημένων καθώς και των πρώτων υλών για την παραγωγή τέτοιων προϊόντων.

Ο νομός Ιωαννίνων  διακρίνεται για την παραγωγή επώνυμων τοπικών προϊόντων ονομασίας προέλευσης ( γάλα και φέτα ΔΩΔΩΝΗ,  κρασί ΖΙΤΣΑ, κοτόπουλα ΠΙΝΔΟΣ,  νερό ΖΑΓΟΡΙ, νερό ΒΙΚΟΣ κ.α).

Σύμφωνα με μελέτη του ΚΕΠΕ (Παρασκευάς Παρασκευαϊδης «Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής κτηνοτροφίας» Οικονομικές Εξελίξεις 2011 τευχ.14) «ο ελληνικός κλάδος των κρεάτων (βόειου, αιγοπροβάτων, χοιρινού και πουλερικών), ο κλάδος του νωπού γάλακτος και ο κλάδος των αυγών δεν ανταγωνίζονται επιτυχώς έναντι άλλων χωρών στην παγκόσμια αγορά. Το αποτέλεσμα της χαμηλής ανταγωνιστικότητας αντανακλάται πλήρως στις δυσμενείς εξελίξεις στο εμπορικό ισοζύγιο των προϊόντων αυτών και εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή της απώλειας πελατών και μεριδίων εξαγωγικής αγοράς με παράλληλη επέκταση της εισαγωγικής διείσδυσης στην εσωτερική αγορά»

Άρα υπάρχουν ευρύτατα περιθώρια για την περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας στο νομό Ιωαννίνων αλλά και της μεταποίησης των προϊόντων αυτού, με βάση την υφιστάμενη επιτυχή επίδοση.

Δεύτερος πυλώνας ανάπτυξης του νομού Ιωαννίνων αποτελεί ο τουρισμός.

Το τουριστικό προϊόν είναι ελκυστικό και τους θερινούς και τους χειμερινούς μήνες. Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια προσέλκυσης τουριστών όλο το έτος με αξιοποίηση εκτός του φυσικού κάλλους της περιοχής και των ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων καθώς και των μουσείων της περιοχής. Επιπλέον ειδική αξιοποίηση πρέπει να επιφυλαχθεί για το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και τα νοσοκομεία της πόλης, τα οποία λόγω του υψηλού επιπέδου των υπηρεσιών αποτελούν “μαγνήτες” για την προσέλκυση ενδιαφερομένων και μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη υπηρεσιών (συνεδριακός τουρισμός κ.α).

Προϋπόθεση βεβαίως για την προώθηση του νέου προτύπου ανάπτυξης αποτελεί η υλοποίηση των μεγάλων έργων υποδομής που εκκρεμούν λόγω της κρίσης (κατασκευή Ιονίου οδού, κατασκευή άξονα Ε65, κατασκευή οδού Ιωαννίνων-Κακαβιάς και μετατροπή του αεροδρομίου Ιωαννίνων σε διεθνές).

Η παρούσα κρίση είναι η ευκαιρία για την ανάκαμψη και την σταθερή ανάπτυξη του νομού Ιωαννίνων αξιοποιώντας όλα τα πλεονεκτήματα του, φυσικά. υλικά και ανθρώπινα. Η καθυστέρηση στην μέχρι τώρα πορεία μπορεί να αποτελέσει πλεονέκτημα στο νέο πρότυπο ανάπτυξης.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΙΛΗΣ, Πρόεδρος ΠΤ Ηπείρου Οικονομικού Επιμελητηρίου